Na trzecim koncercie tegorocznego cyklu Tarnogórskich Wieczorów Muzyki Organowej i Kameralnej gościliśmy dwoje wykonawców z Gdańska - małżeństwo Marię i Romana Peruckich, absolwentów Gdańskiej Akademii Muzycznej. Maria Perucka jest skrzypaczką specjalizującą się w kameralistyce, Roman Perucki jest m.in. pierwszym organistą Archikatedry Oliwskiej i dyrektorem naczelnym Polskiej Filharmonii Bałtyckiej im. F. Chopina w Gdańsku. Para często występuje i nagrywa razem, dzieląc czas pomiędzy koncerty, pracę dydaktyczną i zawiadowanie filharmonią.
Państwo Peruccy zaprezentowali wspaniałą podróż przez cztery wieki muzyki organowej i kameralnej, napisanej na skrzypce i organy, bądź na ten zestaw instrumentów transkrybowanej. Niezawodna Anna Siemińska przedstawiła wykonawców i opatrzyła fachowym komentarzem repertuar koncertu, dzieląc go na dwie odsłony.

W pierwszej części koncertu usłyszeliśmy suitę sześciu tańców z tzw. tabulatury oliwskiej z 1619 roku, na organy solo, granych na przemian na pryncypale i na kilku specyficznych głosach, jakimi dysponuje wysokiej klasy instrument w kościele Zbawiciela.

Następnie Roman Perucki zagrał Canzonę Hansa-Leo Hasslera (1564-1612), ciekawy, bogaty w brzmienia utwór w stylistyce późnego renesansu. Hassler był m.in. autorem wielu chorałów protestanckich, stąd wypływa klasa utworu, skomponowanego przecież wiele lat przed przełomowymi dokonaniami mistrza Buxtehudego, nie mówiąc o J.S. Bachu.
Na zakończenie pierwszej części zabrzmiała wspaniała, wręcz porywające chaconne Tommaso Vitalego (1665-1745) na skrzypce i basso continuo. Na grany przez Romana Peruckiego temat złożony ze zstępujących czterotaktowych ostinato nałożony jest misterny system wariacji głównego tematu, których bogactwo formy i jakość wykonania zachwyca i dosłownie wbija w krzesło. Państwo Peruccy w pełni wykorzystali wyjątkową właściwość akustyczną kościoła Zbawiciela, gdzie świetna partia skrzypiec grana z prospektu organowego, praktycznie spod sklepienia, słyszana była dosłownie zewsząd, jakby ze szczytowej klasy aparatury nagłaśniającej. Utwór przywodzi na myśl słynną passacaglię BWV 582 Jana Sebastiana Bacha, jest jednak inną formą, uboższą o fugę, która w passacaglii rozwija temat w nieoczekiwany sposób.

Po przerwie Roman Perucki wykonał cztery krótkie i raczej niecodzienne utwory, które wyszły spod ręki samego Josepha Haydna (1732-1809), czołowego kompozytora niemieckiego, a później angielskiego klasycyzmu. Były to Flötenuhrstücke nr 1, 2, 5 i 4, kuranty zegarowe skomponowane na użytek konkretnego mechanizmu, grane na pryncypale, o nieskomplikowanej melodyce i niewielkiej skali.

Zmiana jednego z punktów programu dała okazję wysłuchania utworu mało znanego gdańskiego kompozytora Friedricha Wilhelma Marculla – trzyczęściowej sonaty na organy. Jest to trudna w odbiorze, złożona i bardzo ciekawa kompozycja, z synkopowaną majestatyczną częścią pierwszą, wyciszoną i subtelną środkową, graną umiejętnie na dwóch manuałach ustawionych na pryncypał i poszczególne, zmieniające się głosy oraz zamykającą trzecią, pompatyczną, arytmiczną, z rwanym metrum.
Medytacja op. 42 nr 1 Piotra Czajkowskiego (1840-1893) jest utworem dość często wykonywanym, pochodzi z “Souvenir d'un Dieu cher” (Wspomnienie drogiego Boga). Jest to zbieżny z indywidualnym stylem Czajkowskiego, piękny i liryczny dialog skrzypiec z organami (w oryginale – z fortepianem), o spójnej przewidywalnej konstrukcji. Jest jednoczęściową pieśnią, brawurowo wykonaną przez małżeństwo Peruckich.
Na zakończenie koncertu Państwo Peruccy przenieśli nas w wiek dwudziesty za pośrednictwem “Fantasie über ein ungarisches geistlisches Lied” Zoltána Gárddonyi'ego (1906-1986), czyli fantazji na temat węgierskiej pieśni religijnej. Są to przetworzone melodie o charakterze ludowym, odziane w dość klasyczną formę muzyczną, składającą się z wielu “wejść” partii skrzypiec na wspólny temat organów lub odwrotnie – z organami przenoszącymi go w odmienną melodię instrumentu solowego.

Sobotni koncert podniósł wysoko poziom tegorocznych a i poprzednich Wieczorów udowadniając, że muzyka płynąca z zaledwie dwóch par rąk potrafi wypełnić salę dosłownie i w przenośni – około 200 słuchaczy długo oklaskiwało wykonawców, dając upust swojemu zachwytowi. Natomiast Państwo Peruccy po koncercie również podzielili się wrażeniami, chwaląc jakość instrumentu w kościele i świetną akustykę pomieszczenia.

projekt i wykonanie: © 2009, Marek Wojcik, Wydział Kultury i Promocji Miasta, Urząd Miejski w Tarnowskich Górach